Η Ιστορία δεν φαίνεται να έχει λογαριασμούς μαζί μας, αλλά δεν γνωρίζω άλλο λαό που να έχει τόσους ανοιχτούς λογαριασμούς με την ιστορία του. Μια διαρκής ανασφάλεια κι ένα αδιάκοπο κυνήγι μαγισσών, εχθρών, καταπατητών, εφιαλτών και προδοτών. Από Ανατολάς μας επιβουλεύονται, από Βορρά κινδυνεύουμε, η Ευρώπη μας εκμεταλλεύεται, οι Αμερικάνοι μας σαμποτάρουν, τα Σκόπια μας αντιγράφουν, η Ρεπούση αμφισβητεί, η Δραγώνα μηδενίζει. Απ’ έξω κι από μέσα καιροφυλαχτούν μύριοι όσοι επικίνδυνοι σφετεριστές και παραχαράκτες της Ιστορίας μας, που αν δεν ήμασταν τόσο προικισμένοι και περιούσιοι, Κύριος οίδε, σε τι εθνικές περιπέτειες θα είχαμε μπλέξει.

Μπλεγμένοι μεταξύ μας είμαστε σε κάθε περίπτωση. Υποκριτές με επιλεκτική και ασθενική μνήμη. Ιστορία αλά κάρτ, μιας χρήσης και για κάθε περίπτωση. Ιστορία που δεν επιδέχεται αμφισβητήσεις κι αναθεωρήσεις, κατέχει το αλάθητο, το ακριβές και το απόλυτο. Με όλες τις «κερκόπορτες» ανοιχτές, εθελοτυφλούμε ομφαλοσκοπώντας τα «περασμένα μεγαλεία», τα οποία αντί να ενδυναμώνουν τη θέληση για να πάμε μπροστά, θεριεύουν τη λυσσώδη μανία μας να μείνουμε πίσω προσκολλημένοι σ’ ένα, ένδοξο μεν, άλλων εποχών δε, παρελθόν. Την «μικρά αλλ’ έντιμον Ελλάδα» αναπολούμε, κρατώντας γερά κλειστά τα μάτια στις προκλήσεις του παρόντος, στις δυνατότητες του μέλλοντος. 

Αν δεν είχαμε ανοιχτούς λογαριασμούς με την ιστορία, θα μπορούσαμε ν’ αντιληφθούμε, ότι άλλο είναι να τιμάς και να σέβεσαι την ιστορία της πατρίδας σου κι άλλο να ερευνάς το ιστορικό γίγνεσθαι. Άλλο να συμμετέχεις ενεργά ως πολίτης στα όργανα και τους θεσμούς του κράτους κι άλλο να ενεργείς για την απαξίωση ή την κατάλυσή τους. Άλλο να υποστηρίζεις τις παραδόσεις και τα ήθη του λαού κι άλλο να προσπαθείς να τα επιβάλεις σε όλους και σε κάθε περίπτωση δια της βίας.

Αν δεν είχαμε ανοιχτούς λογαριασμούς με την ιστορία, θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε, ότι κάθε άνθρωπος σ’ όποιο λαό, φυλή ή εθνότητα ανήκει, έχει ανάγκη να εκφράσει, να εξωτερικεύσει και να εκδηλώσει ειρηνικά τις πεποιθήσεις και τις παραδόσεις της πατρίδας του, όπου κι αν βρίσκεται, με σεβασμό στον τόπο που τον φιλοξενεί και φροντίζοντας ν’ ανταποδίδονται τα ίσα στη δική του πατρίδα.

Αν δεν είχαμε ανοιχτούς λογαριασμούς με την ιστορία, θα είχαμε φροντίσει από πολύ πριν να περιορίζονται τα καθήκοντα των ιεραρχών και του ιερατείου στην έκφραση της πίστης και στις θρησκευτικές εκδηλώσεις λατρείας και μόνο, κι όχι να βαράνε οι καμπάνες ή να γίνονται λαοσυνάξεις κατά το δοκούν και τις πεποιθήσεις του κάθε προκαθήμενου.

Αν δεν είχαμε ανοιχτούς λογαριασμούς με την ιστορία, θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε, ότι κι η επιστήμη της Ιστορίας –όπως όλες οι επιστήμες– εξελίσσεται, αναθεωρείται και τεκμηριώνεται καλύτερα με το πέρασμα του χρόνου και ότι ο βαθμός που η εκπαίδευση θα πρέπει να παρακολουθεί την επιστήμη, να προσαρμόζεται, να  εμπλουτίζει τα προγράμματά της, είναι θέμα της συντεταγμένης πολιτείας μέσω της εκπαιδευτικής κοινότητας να το αποφασίζει κάθε φορά κι όχι του όποιου υπουργού Παιδείας, του όποιου κόμματος, θρησκευτικής οργάνωσης ή σωματείου.

Με τόσο μπέρδεμα, σύγχυση και ημιμάθεια η ιστορία μετατρέπεται σε «Ιστορία για αγρίους», όπου, όποιος φωνάξει περισσότερο, απειλήσει περισσότερο, εκβιάσει περισσότερο, διεκδικεί με αξιώσεις περισσότερο μερίδιο πατριωτισμού και περισσότερο χρόνο παραμονής στην επικαιρότητα. Οι κραυγές κι οι αφορισμοί γίνονται τα επικοινωνιακά εργαλεία μιας μισαλλόδοξης μερίδας της κοινωνίας για να περιφρουρήσει «τα ιερά και τα όσια», διαπράττοντας στο όνομά τους ανοσιουργήματα εις βάρος κάθε αντίθετης γνώμης, άποψης ή εκδήλωσης, αλλά και σε βάρος αλλόθρησκων, αλλόφυλων, ξένων. 

«Η χούντα δεν τελείωσε το ’73», διατείνονταν, φώναζαν κι έγραφαν δεξιά κι αριστερά κάποιοι συμπολίτες μας, αλλά διόλου αυτό μας πείραξε, αφού «Φωνή λαού, οργή Θεού». Η προσπάθεια να ξαναγραφτεί με βίαιο τρόπο η ιστορία της περιόδου από το 1974 μέχρι τις μέρες μας δεν ενοχλεί, βολεύει –βλέπεις– το κλίμα των ημερών και τ’ αντακλαστικά της περιόδου, διευκολύνει τις δυνάμεις της συντήρησης να φέρουν και πάλι την ιστορική μνήμη στα μέτρα τους.

Κάποιοι όμως θα πρέπει, επιτέλους, να μείνουν εδώ, κάποιοι να δηλώσουν«παρών», κάποιοι να μιλήσουν προς την αποσβολωμένη κοινωνία. Κάποιοι έχουν ιστορική ευθύνη να ορθώσουν ανάχωμα, ανάστημα. Κάποιοι να βάλουν το μέτρο στη θέση αυτής της ατέρμονης κι άνισης υπό τις παρούσες συνθήκες αναμέτρησης. Επιλέγοντας να χορεύουν, μοιραίοι, χέρι-χέρι «το χορό τουΖαλόγγου», προσφέρουν τις καλές τους υπηρεσίες στους εκφραστές του πισωγυρίσματος της χώρας, ενώ σέρνουν ταυτόχρονα και τις ιστορικές δημοκρατικές κατακτήσεις των τελευταίων δεκαετιών μαζί τους στο γκρεμό.

Κι αυτό δεν θα είναι –δυστυχώς– για τις επόμενες γενιές ένας ακόμα «εθνικός μύθος».